ارزیابی لیپیدهای سرم در دختران نوجوان دبیرستان های شهر تبریز و ارتباط عوامل اجتماعی اقتصادی و تغذیه ای با آن

چکیده مقدمه: بیماری های قلبی ـ عروقی یکی از بیماری های مزمن شایع در سراسر جهان است. کلسترول خون که مهم ترین پیشگویی کننده حملات قلبی است, از دوران کودکی می تواند افزایش یابد و سطح آن در کودکی با میزان آن در سایر دوره های زندگی مرتبط است. مطالعه حاضر به منظور ارزیابی و تعیین پروفایل لیپید دختران نوجوان شهر تبریز و بررسی ارتباط آن با وضعیت تغذیه‏ای و اقتصادی ـ اجتماعی در دختران نوجوان اجرا شده است. مواد و روش ها: 232 نفر از دختران دانش آموز دبیرستانی شهر تبریز به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. اطلاعات جمعیتی با استفاده از یک پرسشنامه خوداجرا و اطلاعات مربوط به وضعیت مصرف غذایی با استفاده از یک یادامد 24 ساعته و دو یادداشت غذایی روزانه گرداوری شد. از هر دانش آموز 4 سی سی نمونه خون وریدی در حالت ناشتا گرفته شد و لیپیدهای سرم به روش اسپکتروفتومتری اندازه گیری شد. قد و وزن نمونه ها اندازه گیری و نمایه توده بدنی (bmi) محاسبه شد. یافته ها: میانگین و انحراف معیار تری گلیسرید، کلسترول، ldl-c و hdl-c در افراد مورد بررسی به ترتیب 5/42±99/94، 74/42±07/158، 95/40±45/103، 51/10±23/36 mg/dl بود. فراوانی شیوع هیپرتری گلیسریدمی (mg/dl 200≤) در نمونه مورد مطالعه کمتر از 3% و شیوع هیپرکلسترولمی (mg/dl 170≤)، افزایش ldl-c (mg/dl 130≤)، کاهش hdl-c (mg/dl 35≥) به ترتیب 4/19، 1/21 و 7/54% براورد شد. بین میزان لیپیدهای سرم و دریافت غذایی و متغیرهای اقتصادی ـ اجتماعی در دختران نوجوان مورد مطالعه رابطه ای مشاهده نشد. میانگین و انحراف معیار bmi در نمونه های مورد بررسی kg/m2 01/4±30/21 بود. همبستگی مثبت و ضعیف بین bmi و tg (23/0=r،01/0=p)، tc (29/0=r،01/0=p)، ldl-c (22/0=r،01/0=p) مشاهده شد. نتیجه گیری: شیوع بالای هیپرلیپیدمی در دختران نوجوان مورد مطالعه نشان دهنده ضرورت توجه به خطر بروز بیماری های قلبی ـ عروقی و برنامه ریزی برای کاهش و یا کنترل لیپیدهای سرم و اضافه وزن در این گروه سنی است. در بین متغیرهای مورد بررسی نمایه توده بدن یکی از مهم ترین عوامل مرتبط با افزایش لیپیدهای سرم در نمونه مورد مطالعه است.